جشنواره برلین به طور رسمی خبر ممنوعیت حضور آثار ایرانی را تایید نکرده است
گلاویژ نادری؛ گروه سینما
سایت اینترنتی نشریه ورایتی براساس یک گفت‌وگوی غیرموثق خبر داد،جشنواره فیلم برلین در دوره پیش‌رو، فیلم‌های ایرانی را که دولت ایران به هر نحو در تولید آن نقش داشته است، نخواهد پذیرفت. نشریه ورایتی چهارشنبه در خبری با عنوان جشنواره و بازار فیلم برلین از شرکت‌ها و رسانه‌های مرتبط با دولت روسیه و ایران ثبت‌نام به عمل نخواهد آورد را براساس مصاحبه با یکی از مسئولین جشنواره (بدون ذکر نام) منتشر کرده است.
این در حالی است که جشنواره برلین سال گذشته پس از جنگ روسیه در اوکراین،ممنوعیتی را برای کمپانی‌ها، فیلم‌ها و رسانه‌ها تحت حمایت روسیه اعمال کرد که این سیاست توسط جشنواره‌های کن و ونیز هم دنبال شد و حالا ورایتی اعلام کرده، جشنواره برلین، سینمای ایران را به فهرست تحریم خود اضافه کرده است که با عدم موضع‌گیری صریح مدیران این جشنواره می‌توان بر صحت این ادعا شک کرد.
در این گزارش نیک ویوارللی، نویسنده مطلب براساس سیاست سال گذشته جشنواره‌های کن و ونیز برای خروج روسیه از فستیوال و بازار به دلیل حمله به اوکراین به این موضوع اشـاره می‌کند که برلین نیز این سیاست را پی گرفته و به دلیل اعتراضات چند ماهه اخیر و کشته شدن بیش از ۵۰۰نفر در کنار مردم شجاع ایران ایستاده است،امکان ثبت‌نام شرکت‌ها و رسانه‌ها ملی و دولتی ایران درجشنواره و بازار را فراهم نخواهد کرد. این نشریه در جمله‌هایی که بیشـتر بازی با الفاظ به نظر می‌رسد،اعلام کرده است: فیلم‌سازان،هنرمندان، نمایندگان سینمایی یا روزنامه‌نگاران را به دلیل ملیت روسی یا ایرانی‌شان حذف نمی‌کنیم. درحالی که بررسی فردی درخواست‌های اعتبارسنجی برای حضور در جشنواره ممکن است همیشه به نتیجه‌گیری‌ها واضح و شفافی منجر نشود، ما همچنان به این مسیر عمل متعهد هستیم.
همین ادعا از سوی نویسنده این مطلب نشان می‌دهد عملاً شاخصی برای شناسایی دولتی بودن یا نبودن یک اثر وجود ندارد. هنوز سـایت اصلی جشـنواره فیلم برلین به صراحت در این خصوص اظهارنظر نکرده است. با وجود آنکه این جشــنواره مدعی اســت این محدودیت‌ها تنها در ارتبــاط با نهادهای دولتی ایران صورت پذیرفته‌است اما به‌نظر می‌رسد چنین تصمیمی در صورت اجرا، فیلم‌سازان سینمای مستقل را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
نگاهی به آثار مربوط به فیلم‌سازان ایرانی این دوره از جشنواره می‌تواند این فرضیه را به اثبات برساند.چراکه به رغم حضور چند فیلم از کارگردانان ایرانی، هیچ اثری در داخل ایران تولید نشده است و همه این آثار تحت مالکیت کمپانی‌های اروپایی و آمریکایی هستند. در همین حال، گزارش‌های برخی رسانه‌های غیرایرانی با مضمون تحریم ســینمای ایران و سینماگران ایرانی از سوی جشــنواره بین‌المللی فیلم برلین به سرتیتر اخبار بدل شد و موج عظیمی از سوی رســانه‌های خارجی فارسی‌زبان درباره این خبر شکل‌گرفت،برخی رسانه‌های رسـمی نیز این خبر را در قالب ترجمـه انعکاس دادند. پرس‌وجوهای خبرنگاران از بنیاد سینمایی فارابی موید آن اســت که تاکنون نامـه و ایمیلی نیز در این باره از سوی جشنواره برلین به بخش بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی و متولیان امور بین‌الملل ســینمای ایران ارسال نشده است.
اما در واقع تصمیم اخیر بیش از آنکه به ضرر نهادهایی چون بنیاد سینمایی فارابی باشــد که معمولاً هر ساله دارای غرفه‌ای در بازار فیلم جشــنواره برلین بودند، در صورت تداوم این روند، دودش به چشم فیلم‌سازان مستقلی خواهد رفت که بدون استفاده از امکانات دولتی فیلم‌هایشان را می‌سازند. اساساً فیلم‌هایی که با امکانات دولتی ســاخته می‌شوند، پیش از این حضور خاصی در جشنواره برلین نداشته‌اند و در واقع، حضور رسمی سینمای ایران به همان بازار فیلم محدود می‌شد اما اکنون با اثبات این ادعا، این محرومیت در کل جشنواره اعمال شده است. این در حالی است که جشنواره برلین در میان جشنواره‌های رده الف جهانی به‌عنوان سیاسی‌ترین رویداد سینمایی شناخته می‌شود و در سال‌های اخیر مفاهیم سیاسی فیلم‌های پذیرفته شده بیش از ارزشهای هنری آنان مورد توجه مدیران این جشنواره بوده اســت. بدین ترتیب می‌توان گفت که این جشنواره با اتخاذ چنین رویکردی بر وجود رویه سیاسی در متن برگزاری‌اش، به‌عنوان یک قانون نانوشته، صحه گذاشته اســت. به‌علاوه این جشنواره اعلامکرده است روزنامه‌نگاران و خبرنگاران ایرانی که با رسانه‌های دولتی در ارتباط هستند، اجازه حضور در این رویداد نخواهند داشت. گرچه هنوز خبر رسمی در این زمینه مخابره نشده و از سوی متولیان بین‌المللی ســینمای ایران ارســال داده‌های رسمی در این زمینه تایید نشد اما مانور رسانه‌های غربی فارسی‌زبان در این زمینه را می‌شود، نوعی فضاسازی برای جا انداختن این خبر غیررسمی قلمداد کرد و در صورت تحقق ایـن ماجرا می‌توان این اقدام جشـنواره فیلم برلین را علیه تمام آثاری دانست که در داخل کشور و با دریافت پروانه ساخت سینمایی ساخته می‌شوند حتی اگر این فیلم‌ها با حمایت بخش خصوصی تولید شده باشند، احتمالا فرصت حضور در جشنواره را نخواهند داشت. البته به نظر می‌رسد مانند همیشه استثنا این جشنواره در خصوص فیلم‌هایی کـه روند تولید خود را در ایران طی کرده‌اند، پذیرفتن فیلم‌هایی خواهد بود که بدون مجوز به شکل زیرزمینی و در مطابقت کامل با سیاست‌های این جشنواره ساخته شده باشند. تا پیش از این ســینماگرانی چون جعفر پناهی، مانی حقیقی، محمد رسولاف، اصغر فرهادی و... بیشترین حضور را با آثارشان در این جشنواره داشتند.هرچند پیش از این حضور چندین فیلم از سینماگران ایرانی در برلین ۲۰۲۳ به‌صورت رسمی اعلام شده است، مروری بر این فیلم‌ها نشان می‌دهد همه آنها در واقع محصول کشورهای دیگر و عمدتاً غربی بوده، تنها ملیت اولیه سازندگانش ایرانی بوده است.
بخش پانورامای جشنواره برلین امسال با نمایش انیمیشن آژیر ساخته سپیده فارسی افتتاح خواهد شد. داســتان این انیمیشن درباره روزهای ابتدایی جنگ ایران و عراق در سـال ۱۳۵۹ است و وقایعش در آبادان می‌گذرد. فیلم درباره نوجوانی به‌نام امید است که پس از بمباران پالایشگاه آبادان به‌دنبال برادر گمشده‌اش و راهی برای خروج از شــهر محاصره شده آبادان است. آژیر محصول مشترک فرانسه، آلمان، لوکزامبورگ و بلژیک است.
فیلم و به سوی کوچه‌های شاد ساخته سریمویی سینگ محصول سینمای هند که درباره سینما و ادبیات ایران ساخته شده در کنار فیلم دشــمن با بازی پیمان معادی به کارگردانی میلاد عالمی و به‌عنوان محصول کشور سوئد هم به بخش پانورامای هفتادوسومین جشــنواره بین‌المللی فیلم برلین راه یافته‌اند. براساس فهرسـت فیلم‌های جشنواره برلین ۲۰۲۳ که تا به امروز اعلام شده،دروازه رویاها ساخته نگین احمدی محصول ایران، نروژ و فرانسـه در بخش نسل؛ هفت زمستان در تهران ساخته استفی نیئدرزول در بخش چشم‌انداز ســینمای آلمان و فیلم کیسه برنج ساخته محمدعلی طالبی،(محصــول قدیمی ایران و ژاپن) در بخش مرور جشنواره برلین به نمایش گذاشته می‌شوند.
دیدگاه خود را بنویسید