کسر بودجه سال ۱۴۰۲ سر به فلک خواهد کشید

علی‌محمد نمازی؛ عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

در تعریفی ســاده از بودجه به‌عنوان صورتحساب
دخل‌وخرج یک ساله کشور یاد می‌شود. از موارد مورد
نیاز برای تهیــه لایحه بودجه صحیــح و دقیق نیازها
منابع درآمدی واقعی که در اسناد بالادستی میان‌مدت
و بلندمدت و سیاســت‌های کلی نظام قابل استخراج
است.

برنامه ششم در سال ۱۴۰۱ خاتمه می‌یابد، بودجه سال ۱۴۰۲ بدون برنامه پنج ســاله تهیه شده است! عملکرد نظام نیز با اهداف سند چشم‌انداز که سال ۱۴۰۴ خاتمه خواهد یافت، فاصله بسیار دارد و به نظر نگارنده دیگر سند بالادست محسوب نمی‌شود.
به دو روش کلی الیحه بودجه تهیه می‌شود:

الف- داشتن رقم درآمدها و پیشبینی محل‌های هزینه
براساس آن.

ب- تعیین برنامه‌ها و پروژهها و برآورد هزینههای مورد
نیاز آنها و هزینه‌های جاری کشور و به دنبال شناسایی
محلهای درآمدی و تامین بودجه برای هزینه‌ها.

البته
نوع مختلط آن در کشــور ایران عمل می‌شود. به دلیل
تحریم‌ها و جنگ ۸ ساله عراق و ایران هر چقدر از سال
۱۳۵۸ فاصله گرفته‌ایم، محلهای درآمدی غیرواقعی و ســتون درآمدها در لایحه بودجه چندان دقیق تعیین
نمی‌گردد و در پایان هر ســال مالی از سقف اعتبارات
عمرانی به‌نفع هزینه‌های جاری که لاجرم باید پرداخت
شود،کاسته شده با تاسف بیشتر منجر به کسر بودجه و چاپ پول به نقدینگی و تورم افزوده شده است. نمونه
اول؛ در حالی که نفت ایران با مشــکلات و هزینه‌های
زیاد در بازار هر بشــکه ۷۲ دلار به فروش می‌رسد، در
لابحه بودجه قیمت هر بشکه ۸۵ دلار پیشبینی شده
است؟ اعداد و ارقام بودجه سال ۱۴۰۲ اینقدر مجازی و
غیرواقعی تعیین شده و علاوه‌بر آن در سال‌ها گذشته
چون جواب انتقادها درست داده‌نشده، وعده‌ها کاذب
بوده، اهل فن و نخبگان کمتر به بررسی لایحه بودجه
سال آینده ورود کرده‌اند.

به‌عنوان نمونه دوم نظر خوانندگان محترم را به ارقام
ستون درآمدها جلب می‌نماید:
درآمدها در لایحه سال ۱۴۰۲ نسبت به قانون سال ۱۴۰۱ رشد ۴۰ درصد و نسبت به پیشبینی عملکرد ۵۶ درصد رشد نشــان می‌دهد. آن هم برای سالی که پیشبینی می‌شود، تحریم‌ها بیشتر از گذشته است. رشــد رقم واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای سال ۱۴۰۲ نســبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۳۷ درصد و نسبت به پیشبینی عملکرد رشــد ۹۷ درصد را نشان می‌دهد. رشــد رقم واگذاری دارایی‌های مالی در لایحه سال ۱۴۰۲، ۶۶ درصد نسبت به پیشبینی عملکرد سال ۱۴۰۱ رشـد ۴۰ درصد اســت. حال با عنایت به کسر بودجه ۴۰۰,۰۰۰ میلیارد تومانی ســال ۱۴۰۱ رقم کسر بودجه سال ۱۴۰۲ ســر به فلک خواهد کشید! ردیف بودجه معلولیــن با مبلغ ناچیزی در بودجه ســازمان بهزیســتی ادغام شــده و با تورم بیش از ۴۶ درصد رشد حقوق کارکنان دولت ۲۵ درصد رشد پیشبینی شــده است و ردیف‌هایی هســت که چندان مورد نیاز نیست اما تا بیش از صددرصد رشد دارد و این نشانگر بی‌عدالتی اســت. افتخار روحانیت مستقل و مبارز و حوزه‌های علمیه در قبل از پيروزی انقالب اسلامی این بود که وابســته به بودجه دولت نیستند.

چه شده است که در دولت آقای دکتر احمدی‌نژاد به‌خصوص دولت آقای رئیسی، رشـد بودجه حوزه‌های علمیه و دیگـر مراکز دینی و از جمله مرکز پژوهش‌های امام خمینی مرحوم آیت‌الله مصباح با افزایش چشمگیری مواجه شده است؟