در مدارس دخترانه قم چه می‌گذرد؟

حامد منتظری؛ عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

۱. چه می‌دانیــم؟ بیــش از دو ماه از اولیــن گزارش مسمومیت دانش‌آموزان دختر دریکی از دبیرستان‌های شهر قم می‌گذرد. خبری که در ابتدا به داستانی جنایی می‌ماند و جدی گرفته نشد اما کمکم هم به تعداد حوادث و هم بسامد آنها افزوده شد و در چند روز اخیر شاهد تکرار هر روزه و پرتعداد این حادثه‌ها هستیم. اطلاعات مشخصی از چگونگی ایــن اتفاقات دلخراش در دست نیست، فقط می دانیم که در مدارس دخترانه و در شهر قم اتفاق می‌افتد و نیز اینکه شروع آن با استشمام بویی مثل میوه ســوخته همراه است سپس به مشــکلات تنفسی و حرکتی منجر می‌شـود کــه در بعضی موارد این مشکلات، حاد و ماندگار شده و حتی باعث فلج اندام‌ها دانش‌آموزان و معلمین شده است. اما پاسخ درست به این پرسش که از کل ماجرا چه می‌دانیم، این است: هیچ.

۲. ســناریوهای محتمل؛ در شــرایط نبودن یا ندادن اطلاعات، هر سناریویی می‌تواند محتمل باشد. اما اگر بپذیریم که این اتفاقات از سر عمد و با قصد خرابکاری انجام می‌شود،چنانچه شکل و تعداد و وسعت اتفاقات موید آن اســت، احتمال دو گزینه قوی‌تر از بقیه گزینه‌هاسـت، حضور عوامل خارجی یا نفوذی به قصد برانگیختن جامعه و ناراضی‌سازی یا اقدام نیروهای خودسر داخلی سازماندهی شده با اهداف مذهبی یا سیاسی. برای هر یک از این گزینه‌ها همچنیــن دیگر گزینه‌ها، دلایل و شــواهدی در جهت رد یا قبول آن می‌توان جست که به علت نداشتن داده کافی همگی ناقص هســتند اما آنچه بر ابهام این فاجعه افزوده، ناتوانی یا اظهار ناتوانایی توأم با سیستم‌های پزشکی در تشخیص علت این مسمومیتها و عاملین آنهاست.

۳. عکس‌العمل مسئولین؛ برخورد رایج مسئولین با این حوادث مشابه است، ابتدا بهکل انکار یا صورت قضیه را پاک می‌کنند ســپس اگر فشار مردم و رسانه‌ها زیاد شود، قسمت‌هایی از واقعیت را می‌پذیرند اما به جای حل مساله آن را لوث می‌کنند و قربانیان را هم شریک جنایت معرفی می‌کنند. جملاتی مانند اینکه دانش‌آموزان بیماری زمینه‌ای داشته‌اند یا میزان کلسیم و پتاسیم و... خون آنها پایین بوده یا ضعیف بودن بدن دختران باعث این حادثه‌ها شده است، نمک روی زخم پاشیدن است نه التیام‌دهنده آن. در این میان متاسفانه مسئولین مدرسه‌ها نیز خود را بیشتر متعهد و پاسـخگوی آموزش‌وپرورش می‌دانند تا دانش‌آموزان و خانواده‌ها و بی‌اعتمادی را در مدرسه‌ها دامن می‌زنند.

۴. چه خواهد شد؟ باید دید آیا این بحران هم به خیل بحران حل نشـده جاری می‌پیوندد و والدین خود باید چاره‌ای برای بچه‌های خود بیندیشند؛ چنانکه پدران و مادران در تجمــع اعتراضی مقابل فرمانداری قم چاره را نفرستادن بچه‌ها به مدرسه دانســتند یا نهادهای مسئول به‌وظایف حاکمیتی خود عمل‌می‌کنند و آرامش و امنیت را به مــدارس که قــرار اســت خانــه دوم دانش‌آموزان باشــند برمی‌گردانند، اهمیت و قــدرت واقعی نهادهای نظارتی در چنین بزنگاه‌هایی سنجیده می‌شود.