گزارش جدید مرکز پژوهش‌های مجلس از دانش‌آموزانی که به مدرسه نمی‌روند

گروه جامعه: به‌رغم سیاست‌گذاری مکرر در قبـل و بعد از انقلاب اسلامی درخصوص پوشش کامل تحصیلی و جذب همه کودکان بازمانده از تحصیل، این اهداف تحقق نیافته و تعداد ۹۱۱ هزار و ۲۷۲ کودک لازم‌التعلیم در ســال تحصیلی ۱۴۰۰ از تحصیل بازمانده‌اند و تعداد ۲۷۹ هزار و ۱۹ دانش‌آموز در ســال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ ترک تحصیل کرده‌اند.

این بخشی از نتیجه‌گیری‌ گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس است و نشان‌می‌دهد،دست بسیاری از کودکان و نوجوانان به حق تحصیل نمی‌رســد همچنین در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که نرخ جذب بســــیار ناچیز کودکان بازمانــده از تحصیل در کنار تعداد بالای ترک‌تحصیل ســالیانه (از ۳۴۷ هزار نفر تا ۲۷۰ هزار نفر) سبب شده، روند بازماندگــی از تحصیل در نظام آموزش و پرورش رو به رشد باشد. اما اتفاقات و حوادثی که در ماه های گذشته رخ داده، نشان از آن دارد که کشور در حوزه آموزش و پرورش با چالش‌های فراوان و عمیقی روبه‌رو اسـت؛ از کهنه و فرسوده بودن نظام آموزشــی تا محتوای کتاب‌ها همچنین تعداد کلاس‌های درس همه در سیستمی از رده خارج به سر می‌برند. همین پاییز امسال و اعتراض‌هایی که در خیابان رخ‌داد و بسیاری مسبب آن را دهه هشتادی‌ها یا نسل زد(Z) عنوان کردند، سوال‌هایی درباره چرایی فاصلــه دانش‌آموزان با آموزشهایی کــه در مدارس به آنها داده می‌شود، مطرح شــد. با این حال نمی‌توان همه ترک تحصیل‌ها و جذب پایین دانش‌آموزان را به محتواهای درسی ربط داد. با این حال متهم ردیف اول مسئولان آموزش و پرورش هستند زیرا در زمینه‌توسعه زیرساخت‌ها هم این وزارتخانه عملکرد ضعیفی از خود نشان داده است. همین دیروز رئیس سازمان نوسازی مدارس از افزایش ۱۵۰۰ مدرسه کانکسی در کشور خبر داد و از سوی دیگر هم بر این موضوع تاکید کرد که نباید توقع حذف مدارس کانکسی را داشته باشیم. در این میان ضعف آموزش آنلاین که سه‌ سال همه‌گیری ویروس کرونا، خود را به رخ کشید و به عقب افتادن بسیاری از دانش‌آموزان از تحصیل کمک کرد. حالا هم که ماجرای مسمومیت دانش‌آموزان دختر مدارس را به رغم اظهارات مسـئولان آموزش و پرورش درباره برپایی مدرسه‌ها تا ۲۸ اسفند، تعطیل کرده و در مدارس که روزگاری خانه دوم نامیده می‌شد به‌مکانی ناامن تبدیل کرده است. اما در گزارشی که مرکز پژوهش‌ها مجلس درباره نرخ ترک تحصیل منتشر کرده، آمده که از سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۵ تا سـال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ تنها ۱۷۸ هزار و ۲۳۸ دانش‌آموز به‌ چرخه تحصیل برگشته‌اند که این آمار کمتر از ۵درصد کل دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در این بازه زمانی است. درحالی آمارها نشان می‌دهد تعداد دانش‌آموزان زیادی از تحصیل بازمانده‌اند که در این میان تعداد دیگری ترک تحصیل کرده‌اند. در گـزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که تعداد دانش‌آموزان ترک تحصیلی در ســال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ برابر با ۳۴۷ هزار و ۲۰۳ نفر بوده که با کاهش ۲۲ درصدی در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ به عدد ۲۷۰ هـزار و ۵۵۵ نفر رسیده است. این کاهش ۲۲ درصدی مربوط به دوره دوم متوسطه است که در همین بازه زمانی مذکور از ۱۹۹ هزار نفر به ۴۵ هزار نفر کاهش یافته اما در ســوی دیگر، آمار دانش‌آموزان ترک‌تحصیل دوره ابتدایی و متوسطه اول در بازه زمانی پیشگفته رو به رشـد بوده به‌نحوی که در دوره ابتدایی شاخص مذکور از ۷۸ هزار نفر به ۹۹ هزار نفر و دو دوره متوســطه اول از ۶۰ هزار نفر به ۱۲۴ هزار نفر افزایش یافته است. درحال حاضر در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ آمار تارکان تحصیل با رشد ۳ درصدی به ۲۷۹ هزار و ۱۹ نفر رسیده است.گزارش بررسی روند ترک تحصیل و بازماندگی از تحصیل  درآموزش و پرورش بین سال‌ها ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱ که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس تهیه شده، نشان می‌دهد به‌رغم سیاست‌گذاری مکرر در قبل و بعد از انقالب اسلامی درخصوص پوشــــش کامل تحصیلی و جــذب همه کودکان بازمانــده از تحصیل، این اهداف تحقق نیافته و تعداد ۹۱۱ هزار و ۲۷۲ کودک لازم‌التعلیم در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ از تحصیل بازمانده‌اند و تعداد ۲۷۹ هزار و ۱۹ دانش‌آموز در ســال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ ترک تحصیل کرده اند. در نتایــج این گزارش آمده که آمار بازماندگان از تحصیل همسو با سیاست‌گذاری‌ها و در جهت کاهش و در نهایت به صفر رسـیدن نیست بلکه این نرخ در سال تحصیلــی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ نســبت به ســال تحصیلی ۱۳۹۴- ۱۳۹۵ به میزان ۱۵.۱۷ درصد افزایش یافته اســت. بر اســاس این آمــار در واقع طی ۶ ســال تعــداد دانش آموزان بازمانده از تحصیل بیشــتر از ۱۷ درصد افزایش پیدا کرده‌اند. در نتیجه‌گیری این گزارش آمده: نرخ جذب بسیار ناچیز کودکان بازمانــده از تحصیل در کنار تعداد بالای ترک‌تحصیل سالیانه (از ۳۴۷ هزار نفر تا ۲۷۰هزار نفر) سبب شده، روند بازماندگی از تحصیل در نظام آموزش و پرورش روبه رشد باشد. متأســفانه جمعیت ترک‌تحصیل در دوره ابتدایی و متوسطه اول (دوره آموزش و پرورش عمومی) از سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ تا سال‌تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ رو به افزایش نهاده است.

با این وجود تعداد دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل در برخی اســتان‌ها نــرخ بیشــتری دارد، آنطور کــه در گزارش مرکــز پژوهش‌های مجلس آمده پنج اســتان سیستان و بلوچستان، آذربایجان‌غربی، خراسان‌رضوی، خراسان شمالی و گلستان در سال تحصیلی۱۳۹۴-۱۳۹۵ بیشترین فراوانی نســــبی بازماندگان از تحصیل را داشـــته‌اند که در همین ۵ اسـتان در سـال تحصیلـی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نیز دارای بیشترین فراوانی نســبی هستند. از میان همه اســــتان‌های کشور، استان سیسـتان و بلوچستان در دو شـاخص بازماندگی از تحصیل و ترک تحصیل، وضعیت بسیار نامناسب‌تری دارد به‌نحوی که در ســال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ تعداد ۱۴۵ هــزار و ۳۴۰ نفر معادل بیش از ۲.۱۸ درصد از جمعیت دانش‌آموزی این استان بازمانده از تحصیل هستند و سال تحصیلی ۱۴۰۰ -۱۴۰۱ بیش از ۴ درصد از جمعیت دانش‌آموزی آن استان ترک تحصیل کرده‌اند. این گزارش به این نتیجه‌ رسیده که به‌طور کلی می‌توان گفت که بازماندگی از تحصیل با وضعیت رفاه خانوار مرتبط است.