مسعود خوانساری اگرچه دیگر رئیس اتاق تهران نیست اما یاران او تحت عنوان «ائتلاف فردا» توانستند هواداران دولت را شکست دهند و پیروز دهمین دوره انتخابات پارلمان بخش خصوصی شوند

حمیدرضا صاحبی؛ خبرنگار سازندگی

انتخابات دهمین دوره هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی،صنایع، معادن و کشاورزی سراســر کشور روز شنبه ۲۰بهمن برگزار شد. باتوجه به مکانیزه بودن نظام اخذ رأی طی زمان کوتاهی از پایان رأی‌گیری، تعداد آرا نامزدها مشــخص شــد و منتخبان بخش خصوصی شناخته شدند. کسانی که موفق شدند در این انتخابات در چهار گروه بازرگانی، صنعت، معدن و کشــاورزی در صدر قرار بگیرند، براساس تعداد اعضا هیات‌ نمایندگان هــر یک از اتاق‌ها به‌عنوان منتخب شناخته شده و در چهار سال آینده به‌عنوان نمایندگان بخش خصوصی در یکی از دیرپاترین نهادهای مدنی‌کشور فعالیت‌ خواهند کرد. انتخابات دهمین دوره هیات نمایندگان ۳۴ اتاق بازرگانی سراسر کشــور از ساعت ۸:۰۰ صبح با سخنان محمدرضا فاطمی‌امیــن، وزیر صنعت، معدن و تجارت آغاز شد. فاطمی‌امین با حضور در ستاد مرکزی‌ انتخابات در اتاق ایران در کنار اعضای انجمن نظارت بر انتخابات با اشــاره به حضور ۱۲۰۰ نامزد در انتخابات اتاق‌ها، افزایش تعداد نامزدها را مثبت ارزیابی کرد و از تعامل بیشتر دولت سیزدهم با بخش خصوصی‌ برای نوید آینده بهتر سخن گفت. سخنان وزیر صمت در مورد افزایش ۱۷.۷ درصدی صادرات غیرنفتی در ۱۰ ماهه نخست سال جاری نسبت به دوران مشابه سال گذشته یا افزایش ۱۰۰ درصدی تجارت با آفریقـا نیز از جمله گزاره‌هایی بود که برای بیان دستاوردهای دولت و وزارتخانه‌اش ارائه کرد. بعداز سخنان فاطمی‌امین که در واقع زنگ انتخابات اتاق‌ها بود، رأی‌گیری در همه اتاق‌ها به جز اتاق خرم‌آباد آغاز شد چراکه این اتاق تا چندین ساعت شاهد ناآرامی‌های گروهی بود که با عنوان امت حزب‌الله خواستار تعویق انتخابات بودند؛ خواسته‌ای که شب قبل از انتخابات نیز رئیس سازمان صمت این استان اعلام کرده بود.

رقابت‌هایی که دیر داغ شد

انتخابات دور دهم اتاق‌ها خلاف حداقل دودوره گذشته
دیر اوج گرفت. همه مقدمات برگزاری انتخابات‌مشمول اندکی تاخیر شـد و همین تاخیر در کنار شرایط سخت اقتصادی و ناامیدی نســبی فعالان اقتصادی بخــش خصوصی از اصلاح امور و تغییر شـرایط موجب شد تا تنور انتخابات دیر داغ شود. ابتدا دستورالعمل برگزاری انتخابات که شرایط لازم برای نامزد شـدن و رأی دادن در آن ذکر می‌شود با تاخیر ابلاغ شد. این دستورالعمل در حالی ۲۵ دی ماه اجرایی شد که تاریخ برگزاری
انتخابات در آن ۱۰ اســفند ذکر شـده بود؛ تاریخی که مشخص بود، رسیدن به آن ناممکن است و بعدها انجمن نظارت بر انتخابات این تاریخ را به ۲۰ اسفند تغییر داد. تاخیر در ثبت‌نام نامزدها، شرایط اعلام شده از سوی شورای عالی نظارت که برای نامزدی در انتخابات که تا پیش از این بی‌سابقه بود مانند فروش ۱۵ میلیاردی در یک سال یا داشتن فهرست بیمه برای ۲۰ نفر در طول یک سال، کار ثبت‌نام، تکمیل مدارک، بررسی، احراز اهلیت تجاری، اعتراض به عدم احراز و بررسی مجدد باعث شد تا یک‌هفته مانده به‌ انتخابات هیچ خبر خاصی از نامزدها به صورت فردی یا گروهی نباشد؛ گرچه مشخص بود که برخی گروه‌ها کار سازماندهی، چینش تیم‌ها و منسجم کردن جامعه رأی‌دهنده را پیشتر از اینها آغاز کرده‌اند.

با آغاز رسمی زمان تبلیغات از صبح‌جمعه هشتم اسفند به‌تدریج اسامی نامزدها، ائتلاف‌ها مشخص و نام‌های تازه‌ای به گروه‌های انتخاباتی افزوده شد. انتخابات کم‌کم در استان‌های مختلف به خصوص تهران داغ شد و در یک فاصله کوتاه، تحولات زیــادی در جابه‌جایی افراد، جا ماندن برخی چهره‌ها از انتخابات،انصراف‌ها و اتحادهای تــازه رقم خورد. این بار بسیاری از روسای اتاق‌های استان‌ها انگیزه‌ای برای شرکت در انتخابات نداشتند چون حداقل دو دوره ریاست اتاق استان خود
را برعهده داشتند و برابر دستورالعمل نمی‌توانستند دیگر رئیس باشــند. با این حال این بار چهره‌هایی که خود نامزد نبودند و در رقابت‌ها شرکت نداشتند، نقش زیادی در هماهنگی افراد، متحد کردن گروه‌ها و انگیزه‌دهی برای مشــارکت در انتخابات بودند. این انتخابات به نوعی بیش از آنکه صحنه رقابت نامزدها
و گروه‌ها باشد،میدان رقابت پدرخوانده‌ها بود.

آرامش و شورش

اگرچه قرار بود انتخابات روز بیستم اسفندماه در تمامی
۳۴ اتاق اســتانی(۳۱ مرکز اســتان به علاوه اتاق‌های کاشان،آبادان و خرمشهر) برگزار شود اما خلاف آرامش انتخاباتی حاکم بر اتاق‌ها و حوزههای اخذ رأی، اتاق خرم‌آباد شاهد یک شــورش تمام‌عیار بود؛ رخدادی که آغاز انتخابات را تا ساعت۱۶ به تعویق انداخت. در اتاق خرم‌آباد که ریاســت آن در دوره گذشته برعهده حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اول اتاق ایران، بوده تلاش گسـترده‌ای برای تعویق انتخابات صورت گرفت.
این تلاش بعد از ناکامی‌های نخست در تغییر نامزدها بود و تمرکز خود را بر انصراف نامزدها گذاشــت. با انصراف برخی از نامزدها، بسیاری اعلام کردند که این انتخابات حدنصاب لازم برای برگزاری را ندارد چراکه برابر دســتورالعمل باید دو برابر به علاوه یک نفر برای کرسیهای هیات نمایندگان، نامزد وجود داشته باشد. با این حال انجمن نظارت در تفسیر قانون و برای برخورد با بداخلاقی‌های صورت گرفتـه، اعلام کرد که حتی با وجود یک نامزد بیشــتر از تعداد کرسـی‌ها، انتخابات برگزار خواهد شد.

در آخرین قدم رئیس سازمان صمت استان شب انتخابات در نامه‌ای به حسین‌ میرمحمدصادقی، رئیس انجمن نظارت اعلام کرد که ۲ نفر دیگر نیز از شرکت در انتخابات اتاق خرم‌آباد انصراف داده‌اند و با این وجود تعداد نامزدهای باقیمانــده برابر کرسی‌هاسـت و این انتخابـات نباید برگزار شـود. با این حال انجمن نظارت این انصراف‌های دیرهنگام را نپذیرفت و اعلام کرد، انتخابــات در موعد مقرر برگزار خواهد شد. صبح روز انتخابات، اتاق خرمآباد شاهد هجوم افرادی بود که از آنها با عنوان امت حزب‌الله یاد می‌شد و خواسـتار عدم
برگــزاری انتخابات بودند، این افراد با ورود به اتاق، شکستن پلمب صندوق‌ها و اخلال در کار هیات نظارت مانع از برگزاری انتخابات شدند. با این حال با همکاری دولت و اتاق بازرگانی در نهایت این غائله خاتمه یافت تا شــرایط برگزاری انتخابات سـاعت ۱۶ فراهم شــود. انتخابات اتاق خرم‌آباد تا ساعت ۲۱ ، دیرترین زمان قانونی ممکن، ادامه پیدا کرد و در نهایت ۴۹ رأی به صندوق‌ها انداخته شد تا منتخبان نهایی مشخص‌ شوند.

رقابت در تهران

در اتاق بازرگانی پایتخت، برنده انتخابات روز ۲۰ اسفند
گروه ائتلاف برای فردا بود؛ گروهی که برابر سنت‌ خودش نیمی از ترکیبش را تغییر داده بود، مهمترین تغییر هم بدون شک عدم حضور مسعود خوانساری بود که برابر قانون دیگر نمی‌توانست رئیس اتاق تهران باشــد و البته از سد احراز اهلیت تجاری نیز نتوانست بگذرد. ابتدا در برابر لیست ۴۰ نفره و نسبتا منسجم
ائتلاف برای فردا،چندین لیست نصفه‌ونیمه وجود داشت. پیشگامان تحول با حضور نامزدهایی چون سیدحمید حسینی و محمدرضا بهزادیان و البته‌‌ مجید رضا حریری که در انتخابات حاضر نبود اما تمام‌وکمـال هدایت این گروه را به عهده گرفته بود. گروه دیگری به ســرگروهی امیرحسین کاوه با تعدادی از چهره‌های نام‌آشنای دیگر که درهیچ فهرستی قرار نداشتند. اما در فاصله اندکی مانده تا انتخابات این گروه‌های پراکنده
متحد شــدند و در قالب عنوان اتاق شفاف به مصاف ائتلاف برای فردا رفتند. گروه اتاق شفاف اگرچه در وجود خود چهره‌های نام‌آشنایی مانند یحیی‌آل‌اسحاق، محمدمهدی رئیس‌زاده و حمیدرضا صاف‌دل داشـت و در پشت صحنه نیز از حمایت مجیدرضا حریری، احمد پورفلاح، علی‌نقی خاموشی و علی عبداللهیان برخوردار بود اما واقعیت این است که اعضای این ائتلاف دارای
کمترین مشابهت و سنخیت فکری و رفتاری بودند و تنها عاملی که آن‌ها را هم وصل کرده بود صرفا تشکیل یک ائتلاف و ارائه یک لیست واحد در برابر رقیب بود. این نخ تسبیح اما سست‌تر از آن بود که بتواند در انتخابات برای مهره‌هایش پیروزی بیاورد. در حالی که در هفته‌ها و روزهای مانده به انتخابات اعضای ائتلاف برای فردا حتی با وجود اینکه اطمینان نداشتند در لیست نهایی باشند، سرگرم جذب آرا بودند، سران گروه اتاق شفاف یا به عبارت دقیق‌تر پیشگامان تحول، مشغول مصاحبه‌ها، توئیت زدن‌ها و گفت‌وگوهای انتقادی بودند کــه نه فقط گروه رقیب که گاهی کیان نهاد اتاق را هدف میگرفت. اتاق شــفاف که در زمان کوتاهی ســازماندهی شده بود، در این دوره شانس اندکی برای پیروزی داشت و همان شــانس اندک نیز به نظر می‌رسد در رقابت پدرخوانده‌ها از بین رفت. مسعود خوانساری که نمی‌توانست در انتخابات حضور یابد بدون هیچگونه اظهارنظر رسمی توانست، مهره‌ها کارآمد و پرتلاشــی را با ترکیبی از نیروهای باسـابقه و جوان در کنار هم گرد آورد اما اتاق شفاف نتوانست از ظرفیت نیروهایش استفاده کند.

با این حال این گروه می‌تواند ناکامان سربلندی داشته باشد، یحیی آل‌اسحاق که مثل همیشه با اخلاق‌مداری برگزاری انتخابات را عالی توصیف کرد و البته بالاترین رأی را بعد از گروه برنده داشت. اگر در چهار سال آینده هر اتفاقی رخ دهد که احدی از اعضای گروه بازرگانی
منتخب خارج شود، او جایگزین خواهد بود. در انتخابات اتاق‌تهران گروه ائتلاف برای فردا توانست هر
۴۰ صندلی را از آن خود کند. احمدرضا فرشچیان از چهره‌های آشــنا و کم‌ســخن فعال در حوزه صنعت و کشاورزی با کسب ۹۸۹ رأی بیشترین آراء را بین این ۴۰ نفر به خود اختصاص داد. فریال مستوفی که در حوزه معدن و سرمایه‌گذاری شناخته شده است و سه دوره سابقه حضور در هیات نمایندگان اتاق تهران را دارد ۹۶۲ رأی آورد و عبــاس آرگون بــا ۹۵۳ و فرهاد آگاهی با ۹۵۲ رأی افراد دیگری بودند که آراء بالایی کسب کردند. این افــراد در چهار گروه صنعت، معدن، بازرگانی و کشاورزی در صدر قرار گرفتند.

فهرست ائتلاف برای فردا چهره‌های آشنایی زیادی دارد از باسابقه‌هایی مانند محمدرضا بهرامن، شهاب‌ جوانمردی، محمود نجفی‌عـرب، محمدرضا نجفی‌منش و... گرفته تا جوانان فعالی مانند علیرضا کلاهی، سجاد غرقی، فرزین فردیس، حسن فروزانفرد و مرتضی حاجی‌آقامیری. اتاق تهران در چهار سال آینده باز هم در اختیار این گروه خواهد بود تا فرمان را به سمتی که می‌خواهند،بچرخانند و پیش بروند؛البته هنوز مشخص نیست، نقش مسعود خوانساری به عنوان راهبر این گروه در ۷ سال گذشته در چهار سال آینده چه خواهد بود.