شاید بازنگری در رویه نظارت استصوابی در انتخابات مجلس دوازدهم بتواند قدم آغازین و کوچکی برای جبران شکاف‌های سخت رخ داده در پاییز ۱۴۰۱ باشد

شهربانو امانی؛ عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران

با پشت سر گذاشتن اعتراضات سال ۱۴۰۱ یک بار دیگر مثل همیشه این مساله بر سر زبان‌ها افتاد که برای تحقق بخشی از مطالبات که در اثر بی توجهی به آن، طرح آن به کف خیابان می آید، چه باید کرد و بی اعتنایی به اعتراضات مردم چه نتایجی در پی دارد. با توجه به آنچه در پاییز ۱۴۰۱ پشت سر گذاشتیم، پیشگویی در فضای سیاسی کشور سخت است اما برخی از موارد بر اساس تجربه های تاریخی محتوم و حتمی است. مواردی که از تاریخ می آموزیم این است که مردم راه دستیابی به مطالبات خود را پیدا می کنند و مطابق مثالی قدیمی دیر و زود ممکن است اما سوخت و سوز نخواهد داشت. در طول تاریخ سرزمین کهن ایران مردم هر زمان احساس خطر کردند در صحنه حاضر شدند و خواسته های صلاح خود و کشور را رقم زدند. نمونه روشن و بین آن حرکتی است که بیش از یک صد سال قبل رخ داد و بعد از آن حدود ۴۰ سال پیش حکومتی که خود می خواستند را بر سر کار آوردند، بنابراین تلاش و بیان مطالبات در جهت اصلاح حکومتی که خود به روی کار آورده خواسته ای عمومی است و تلاش مردم در این زمینه استمرار خواهد داشت و همه مردم این امید را دارند که شرایط کشور رو به بهبود باشد و خواسته های مردم و موفقیت سرزمین ایران محقق شود.

بر این اساس شکی نیست که پایان اعتراضاتی که در فرم جنبش زن زندگی و آزادی مطرح شد پاییز ۱۴۰۰ نخواهد بود. در نخستین قدم در ارتباط به پاسخگویی به بخشی از مطالبات مردم اما میتوان به احیا نهاد انتخابات توسل جست. انتخابات مجلس دوازدهم در اسفندماه سال آینده میتواند فرصتی در زمینه پیش قدم شدن برای ترمیم شکاف عمیق فعلی باشد. تردیدی نیست که یکی از خواسته های مردم بازنگری در مقوله نظارت استصوابی است که از زمان تصویب در مجلس چهارم برای حذف رقبای قدرتمند در مجلس مصوب شده و حالا این موضوع به یک بحران در عرصه سیاست داخلی تبدیل شده و حتی می تواند زمینه تشدید و بحرانی شن شکافهای اجتماعی بیش از آنچه در پاییز ۱۴۰۱ شاهد بودیم، شود. نباید فراموش کرد که انتخابات آزاد از دستاوردهای مهم تاریخ انقلاب اسلامی است و متاسفانه به جای اینکه مهمترین دستاورد حرکت انقلابی مردم در سال ۱۳۵۷ که انتخابات همانطور که جنبش سبز و پیش از آن در سال ۱۳۷۸ اعتراضات از دانشگاه شروع‌ شد آزاد بود مورد صیانت قرار گیرد با افکندن سایه نظارت‌ استصوابی به ضد خود تبدیل شد. و متاسفانه اتفاق خاصی رخ نداد اما مطالبات با خشونت بیشتری به خیابان آمد، این رویه دوره های نخست مجالس شورای اسلامی آزادترین ادوار انتخابات بودند و این مسیر ادامه دار خواهد بود و هزینه این مساله را همه ما در ایران می پردازیم.

بخشی از حاکمیت می توانست ادامه پیدا کند اما از مسیر خارج شده و زیاده خواهی ها در قالب نظارت استصوابی همواره حرفشان این است که یک قدم هم عقب نشینی نمی کنند و مردم را بیش از گذشته آنقدر زیاد شد که ابتدا اصلاح طلبان و بعد هم اصولگرایان معتدل از دایره انتخاب شوندگان نا امید می‌کنند دلسوزان و کارشناسان سال هاست میگویند که این روند راه به جایی نمی برد. واقعیت امر این است که اگر گوش شنوایی در کار باشد، تصمیم و اراده ای بر حفظ حذف شدند.

همین مساله در طی زمان نهاد انتخابات را رو به اضمحلال برد و باعث شد مردم از کیان کشور باشد و کم هزینه اداره کردن جامعه روش مورد جست وجو باشد، راهکارهای صندوق رأی ناامید شوند و ببینند که دیگر از هیچ طریقی نمی توانند افرادی حتی با اندکی ساده ای در دسترس است در کشورهای منطقه و جهان نیز چنین تجربیاتی وجود دارد نزدیکی با دیدگاه ها و مطالبات خود را به نهادهای تصمیم گیر در حاکمیت بفرستند. در نتیجه اما با توجه به اینکه بازداشت و زندان به اولین برخورد در اعتراضات تبدیل شده نمی توان این مطالبات انباشته و با موارد دیگری از جمله تبعیض تنشهای بیش از اندازه با مسائل در این رابطه پیگیری انجام داد در اعتراضات یک دهه اخیر و البته قبل از آن در مرحله حوزه زنان، وضعیت بغرنج اقتصادی و مسائلی از این دست به کف خیابان کشیده شد . نخست شاهد سرکوب اعتراضات و بعد هم پرونده هایی با محکومیت‌های سنگین و اعدام در گام اول؛ اگر به واقع بخش‌هایی از حاکمیت صدای اعتراض را شنیده است و می داند هستیم که همه این‌ها نتیجه برعکس هم داده است. آزموده را آزمودن خطاست. در این جنبش که باید به این مطالبات یا حداقل بخشی از آن گوش فرا دهد باید بر انتخابات سال آتی اخیر جوانان دختران پسران و زنان نشان دادند که یک زبان عمومی اعتراض وجود دارد تمرکز کرد. فلذا با توجه به حرکت‌های انجام شده امیدواریم در این زمینه رخدادهایی صورت و برای گوش دادن و مدیریت این اعتراضات قطعاً راهکار وجود دارد و باید در این شرایط بگیرد. حتی اگر در ظاهر نظارت استصوابی باقی بماند لازم است همه گروه های سیاسی در از الگوهای درست در ارتباط با محقق شدن خواستههای مردم استفاده شود.

پیروزی مردم انتخابات مجلس دوازدهم شرکت کنند و نظارت استصوابی از تنگ نظری های سالهای پیروی حاکمیت است در حالی که با مردم لجبازی میشود و این در کوچکترین واحدهای اخیر خود فاصله گرفته و بر اساس قانون بحث نظارت را پیگیری کند. اجتماعی در مدارس نیز می بینیم متاسفانه در سالهای اخیر با توجه به زیاده خواهی جبهه پایداری که تفکرشان امروز نباید فراموش کرد که رشد اجتماعی و مدنی مردم ایران به نحوی است که تمام تلاش مردم حاکم بر بخشهای مختلف کشور شده است جای امیدواری زیادی برای این بازنگری حفظ تمامیت ارضی و وحدت بین گروههای مختلف است. در اوایل اعتراضات سال جاری دیده نمی‌شود گروه محدودی در این نهادها تندروی پیشه کرده اند و بر این اساس، امیدوار شعارهایی شنیده می شد که هوشمندانه علیه تجزیه طلبی بود؛ از کردستان تا زاهدان جانم نیستم در زمینه احتمال توسل به نهاد انتخابات برای ترمیم شکافهای رو داده، توفیقی فدای ایران یعنی نشان میدهند مردم سالهاست که میخواهند با حفظ وحدت و کاهش هزینه اعتراضات خود را بیان کنند و در مسیر بیان این اعتراضات خشونت را به حداقل حاصل شود.

در ماه‌های اخیر بعد از اعتراضات ۱۴۰۱ ،نیز حاکمیت مسیری در پیش گرفته که می گوید برسانند. ای کاش قدرتمندان و مسئولان به اندازه مردم این دغدغه ها را داشتند. این مسیر وضعیت همین است و باید همه قبول کنند. این رویه به زبان مردم و حاکمیت است. طولانی است اما به نتیجه مطلوب می رسد. تاریخ نشان داده «مردم» پیروز نهایی هستند.