تعامل ایران و عربستان آتش جنگ یمن را خاموش کرد.
گروه راهبرد: منابع خبری از دیدار محمد علی الحوثی از اعضای شورای انقلاب مردمی یمن با هیات نمایندگی عربستان سعودی در صنعا، پایتخت یمن خبر دادند. بر اساس گزارش‌ها، یک منبع آگاه در دولت نجات ملی يمن اعلام کرد:« هیات عربستان سعودی روز یکشنبه ۲۰ فروردین ماه وارد صنعا، پایتخت یمن شده و با مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی یمن دیدار کرد.»
تازه‌ترین تحولات جنگ یمن چیست؟
در تازه‌ترین تحولات برای نخستین بار پس از ۸ سال جنگ ویرانگر علیه یمن، دیدار یک مقام رسمی سعودی به صنعا، روز گذشته رقم خورد. به گزارش تسنیم، منابع و رسانه‌های یمن با انتشار تصاویری از دیدار هیات مذکور با محمد علی الحوثی از اعضای شورای عالی انقلاب مردمی یمن در صنعا خبر دادند. همچنین منابع خبری در یمن گزارش دادند «محمد آل جابر» سفیر عربستان سعودی در یمن ساعاتی پس از ورود هیات سلطنت عمان در رأس هیات سعودی برای دیدار با جنبش انصار الله و دولت نجات ملی یمن وارد صنعا شده‌است.
سید عبد الملک بدر‌الدين‌الحوثي، رهبر انقلاب یمن در سخنرانی قبل از دیدار نمایندگان عربستان سعودی بر ایستادگی، جهاد و فداکاری مردم یمن تاکید و اظهار کرد:«به رغم اینکه جنگ بین المللی علیه آنها به راه انداخته شد ولی این جنگ پیروزی‌ها و نتایج مهمی را به همراه داشته است.»
منابع یمنی نزدیک به جنبش انصار الله یمن، دیروز همزمان با اعلام سفر هیات‌های عمانی و سعودی به صنعا گفتند:«در این دیدار درباره تمدید آتش‌بس با شروط جدید، اعلام رسمی پایان جنگ یمن و توقف دخالتش در یمن بحث و گفت‌وگو شد. پس از اعلام رسمی پایان جنگ رایزنی های یمنی _ یمنی با نظارت سازمان ملل و سرپرستی عربستان برگزار خواهد شد. رایزنی‌های با نظارت سازمان ملل و سرپرستی عربستان، تلاش خواهد کرد که توافقی برای مرحله انتقالی دو ساله حاصل شود. ریاض تصمیمش درباره پایان جنگ و بستن پرونده یمن را به شورای ریاستی یمن ابلاغ کرده است.
پیش‌تر اعلام‌شده بود که آتش‌بس در یمن از یازدهم فروردین سال گذشته با وساطت سازمان ملل محقق شد که دو ماهه قابل شدید بود و تاکنون دو بار تمدید شده است.قرار بود این توافق مهر ماه تمدید شود ولى عدم تحقق مطالبات دولت نجات ملی که بر اساس توافق بوده، منجر به عدم تمدید آن تاکنون شده بود. دولت نجات ملی یمن طی یک سال گذشته تاکید کرده است که کشورهای متجاوز به این کشور باید به تعهدات خود ذیل توافق آتش‌بس عمل کنند؛ قرار بود بر اساس این آتش‌بس، فرودگاه صنعا بازگشایی شود و موانع ورود کشتی‌ها به بندرالحدیده برداشته شود، همچنین پرداخت حقوق معوقه کارمندان دولت در سال‌های جنگ از سر گرفته شود. طی چند هفته اخیر، تلاش‌هایی با میانجی‌گری عمان به منظور تمدید این آتش‌بس صورت گرفت که بنا به گفته منابع یمنی و غیر یمنی، این تلاشها مفید بوده و ممکن است به تمدید آتش‌بس در یمن در آینده منجر شود.
آتش بس قریب الوقوع و گذر از جنگ به دیپلماسی
با سفر هیات رسمی عربستانی به صنعا، پایتخت یمن امیدها برای پایان جنگ ۸ ساله یمن رو به افزایش یافته است؛ اما هنوز تا تحقق نهایی آتش‌بس و گذار از جنگ و آری گفتن به دیپلماسی و مذاکره‌های جدی سیاسی چند گام دیگر مانده است.
در چنین فضایی محمد البخيتی، عضو دفتر سیاسی انصارالله یمن در توییتی نوشت:« هنوز زود است به طور قطع بگوییم مذاکرات کنونی در صنعا با هیات‌های عمان و عربستان برای تحقق صلح حتماً موفقیت‌آمیز خواهد بود؛ اما واضح‌است که فضای صلح بر منطقه حاکم است که موجب امیدواری و خوش‌بینی است. تحقق صلح میان صنعا و ریاض پیروزی برای دو طرف است و باید همگان برای حفظ فضای صلح و بستن صفحه گذشته و باز کردن صفحه جدید زخم‌ها و دردهای کهنه را کنار گذاشته و از تلاش برای کسب امتیاز از طریق رسانه ها خودداری کنند و نباید آنچه اتفاق افتاد را فراموش کنیم تا فاجعه تکرار نشود».
این اظهارات در حالی مطرح می شود که شنبه ۱۹ فروردین هم یک منبع دیپماتیک یمنی به خبرگزاری اسپوتنیک خبر داده بود: «شورای ریاستی یمن و انصارالله با میانجی‌گری عمان به توافق رسیدند و آتش‌بس به مدت ۶ ماه تمدید خواهد شد. هنوز این خبر رسماً تایید نشده است.»
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، همچنین احمد عوض بن‌مبارک، وزیر خارجه یمن (در دولت مورد حمایت عربستان) از مذاکرات مستقیم میان عربستان و انصارالله برای احیای آتش‌بس خبر داد. همچنین در گزارشی دیگر خبرگزاری آناتولی به نقل از وزیر خارجه یمن اعلام کرد: «مذاکرات مستقیمی میان عربستان و انصار الله در رابطه با احیای آتش بس وجود دارد. تلاش‌های عربستان، نشستن یمنی‌ها بر سر یک میز را تسهیل کرده و یمن از این گفت‌و‌گوها آگاه است. » تلاش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تمدید آتش‌بس ۶ ماهه که ۲ اکتبر ۲۰۲۲ (۱۰ مهرماه ۱۴۰۱) به پایان رسیده بود طی روزهای گذشته در حال افزایش است. دولت مستعفی یمن و انصارالله یکدیگر را به عدم تمدید آتش‌بس متهم می‌کنند.
همچنین روز جمعه ۱۸ فروردین‌ماه یک مقام ارشد دولت وابسته به عربستان در یمن خبر داد: «توافقی برای تمدید آتش‌بس با انصارالله به مدت ۶ ماه تا یک سال به دست آمده و پس از اجرای آن، مذاکرات مستقیم سیاسی برای راه‌حل جامع بحران این کشور انجام خواهد شد.»
صلح؛ دستاورد روابط تهران-ریاض
با توافق ۱۹ اسفند ۱۴۰۱(۱۰ مارس ۲۰۲۳) میان تهران و ریاض برای از سرگیری مناسبات دوجانبه، ناظران از احتمال پایان جنگ یمن گفتند. در فاصله زمانی ۲۷ روزه میان توافق علی شمخانی و مساعد بن محمد العيبان تا دیدار صبح پنج‌شنبه گذشته حسین امیرعبداللهیان و فیصل‌بن‌فرحان برای عملیاتی کردن گام‌های توافق، مجموعه تحولات و اخبار واصله هم نشان از آن داشت که شعله‌های آتش جنگ یمن هم در حال فروکش کردن است. وقتی صلح یمن از نتایج آشکار و موثر روابط تهران و ریاض توصیف می‌شود، رسانه‌های و افکار عمومی و تحلیلگرها مستند به این واقعیت عینی گمانه‌زنی‌هایی دیگری در بدهوبستان و مفاد مذاکره‌های علنی نشده ایران و عربستان را می‌توان بررسی کرد؛ از آن جمله گمانه‌زنی‌هایی که می‌توان در بدهوبستان میان ایران و عربستان برشمرد به این شرح است؛ کاهش جنگ‌های نیابتی، کاهش تعارض منافع ایران و عربستان در کشورهای مختلف منطقه اعم از سوریه، عراق، لبنان و ... همچنین کاستن ستیز میان دو کشور مسلمان و جایگزینی رابطه مبتنی بر رقابت میان ایران و عربستان به جای ستیزه‌جویی و خصومت. به سیاهه این گمانه‌زنی‌ها از بدهوبستان ایران و عربستان و آینده چشم‌انداز روابط دو کشور، موضوع‌ها و مسائل دیگر اعم از امنیتی، سیاسی یا اقتصادی را باید افزود که از این مجال بیرون است. حلقه مشترک همه گمانه‌زنی‌ها درباره چشم‌انداز روابط ایران و عربستان همچنین جزئیات بدهوبستان میان دو کشور بر افزایش اعتماد و رقابت، کاهش نزاع و درگیری و تنش دلالت دارد. تجربه خصومت و ستیز دو کشور نشان داد هیچ یک قادر به آن نیست دیگری را به کلی از عرصه مناسبات منطقه‌ای خارج کند و هم از سویی، تجربه عادی‌سازی روابط دو کشور هم نشان داد؛ مداخله کشورهای غربی در سطوح مختلف روابط کشورهای اسلامی و خاورمیانه نه‌تنها به کشورهای مسلمان و حکمران‌های آنها نمی‌کند بلکه برعکس دولت‌های غربی با سیاست‌های تفرقه‌افکنانه عملاً آتش بیار نزاع‌های نیابتی و ستیزهای داخلی در قلمروهای اسلامی هستند. ناظر بر تجربه‌های یاد شده در دو موقعیت مخاصمه و عادی‌سازی رابطه، منطق هزینه - فایده ایجاب میکند از تجارب گران‌سنگ و هزینه‌بر و هدر دهنده، توان مالی و اقتصادی و تاثیرگذاری کشورهای اسلامی و از فرصت صلح و تعامل و رقابت سازنده کنونی حداکثر بهره را برد.
دیدگاه خود را بنویسید