مبادله زندانیان ایران و بلژیک با وساطت عمان

باز هم عمان. هیثم بن‌طارق، پادشاه عمان فردا به تهران می‌آید. اما نه دست خالی. عمان که همواره نامش با گشایشی همراه بوده و از نیم‌قرن گذشته تا به حال رابطه حسنه خود را با ایران حفظ کرده، همیشه دستاوردی با خود به همراه داشته است. برای نخستین بار مذاکرات حساس برجام در آنجا کلید خورد، پس از آن نیز همواره وقتی روابط ایران با غرب گره کور خورده، سلطان‌نشین عمان توانسته آن گره را بگشاید. حال «رویترز» در آستانه سفر هیثم بن‌طارق به ایران، خبر توافق بین ایران و بلژیک برای آزادی زندانیان را مخابره کرده است. به گزارش این خبرگزاری دو کشور با روحیه سازنده در مذاکرات حاضر شده بودند.

 گفتنی است که «اولیویه ونده کاستیل» شهروند بلژیکی، فوریه سال ۲۰۲۲ در ایران بازداشت شد. مدیر سابق «موسسه خیریه امداد بین‌الملل» به ۴۰ سال زندان و ۷۴ ضربه شلاق در ایران محکوم شده بود که طبق قوانین ۱۲/۵ سال از این حبس قابل اجراست. 

از سوی دیگر، اسدالله اسدی ۵۰ ساله که پیش از این به‌عنوان دیپلمات در سفارت جمهوری اسلامی ایران در اتریش کار می‌کرد، سال ۲۰۲۱ میلادی از سوی دادگاه شهر آنتورپ به اتهام برنامه‌ریزی برای بمب‌گذاری در نشست سالانه مجاهدین خلق در فرانسه به ۲۰ سال حبس محکوم شده بود.

حال این دو زندانی در راه خانه هستند اما ظاهراً این تمام دستاوردهای سفر سلطان عمان به ایران نیست. چرا که پیش از این گمانه‌زنی‌هایی برای برقراری روابط ایران و مصر و بازگشایی سفارتخانه‌های تهران و قاهره با وساطتت پادشاه عمان مطرح شده بود. پادشاه عمان پیش از سفر به ایران در قاهره بود. پیرو این سفر بود که گمانه‌زنی‌ها درباره میانجی‌گری عمان و مصر مطرح شد. در شرایطی که دو کشور پیش از این در بغداد مذاکراتی را در سطح مقامات امنیتی و دیپلماتیک برگزار کرده بودند هر چند نتایج ملموسی به همراه نداشت. حال تصور می‌شود که پس از دیدار بن‌طارق از مصر و سفرش به تهران، یخ روابط در کشور ایران و مصر آب شود اما گمانه‌زنی‌ها به همین جا ختم نمی‌شود. برجام و احتمال نشست درباره برجام، موضوع دیگری است که مطرح است. در آستانه این سفر امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفته که برجام در حال پیگیری است و پیشرفت داشته‌ایم. وزیر امور خارجه با بیان اینکه بر این اعتقادیم که برجام خوب یا بد دارای نقاط ضعف و قوت، امروز این سند بین‌المللی است که در برابر ما قرار دارد و ما در عرصه دیپلماسی برای لغو تحریم‌ها این سند و مسیر را در پیش‌رو داریم، گفت: ما به وظیفه خود برای لغو تحریم‌ها از مسیر مذاکره و دیپلماسی با رعایت خطوط قرمز کشورمان ادامه می‌دهیم.

گمانه‌زنی‌ها بر این است که سلطان عمان نقش کشورش در بازگشایی راه برای مذاکرات برجام را نیز انجام دهد اگر چه این راهی دشوار است. بعید به نظر می‌رسد که آمریکا در دوره بایدن، تن به ادامه مذاکرات برجام دهد و بدون آمریکا، اروپا نیز پا به این راه نخواهد گذاشت. فرصت مذاکرات برجام در ابتدای آغاز راه دولت فراهم بود اما گنجاندن مواردی تازه در متن مذاکرات، راه آن را منحرف کرد تا اینکه کشورهای غربی میز مذاکره را ترک کردند. بعید به نظر می‌رسد، اقدامات هسته‌ای و موشکی ایران راه را برای چانه‌زنی‌های دوباره باز کند.

آن‌طور که رویترز گزارش کرده است، دیدار با مقامات بلندپایه ایران از برنامه‌های سلطان عمان در جریان این سفر خواهد بود. سفر پادشاه عمان در روزه بوده و در راستای تقویت روابط دوستانه دو کشور و به دعوت سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران است. این سفر در چارچوب مشورت و هماهنگی میان سران دو کشور در زمینه‌های مختلف، گسترش همکاری‌ها و بررسی آخرین تحولات منطقه و جهان است.